Fetal süreçte ve yaþamýn ilk yýllarýnda maruz kalýnan þartlarýn yaþam boyu saðlýðý etkileyebileceði görüþü son yýllarda üzerinde durulan ve oldukça önem arz eden bir konudur. Fetüs intrauterin ortamdaki her türlü þarta kendini adapte edebilir. Bir baþka ifade ile organizma çevresel etkilere yanýt olarak yapýsal ve fonksiyonel deðiþiklikler gösterebilme yeteneðindedir. Ýntrauterin dönemde karþýlaþýlan çevresel faktörlerin neden olduðu fizyolojik ve metabolik deðiþikliklerin yaþam boyu sürmesi fetal programlama olarak tanýmlanýr.
Özellikle obezitenin kökeni yaþamýn çok erken dönemine dayanmakta olup, prenatal veya postnatal süreçte yetersiz veya aþýrý beslenme yaþamýn ileriki dönemlerinde obeziteye yatkýnlýðý artýrabilmektedir. Obezite gibi her geçen gün görülme sýklýðý artan ve dünyada saðlýk yükünün büyük çoðunluðunu oluþturan týbbi bir durumun kökenini araþtýrmak obezitenin çözümü için yeni bir bakýþ açýsý saðlayacaktýr. Organ iþlevlerinde bozukluk, insülin sekresyonu ve duyarlýlýðýnda deðiþiklik, yað hücrelerinin sayý veya büyüklüðünde artýþ veya adipoz doku iþlevlerinde deðiþiklik ile iþtah regülasyonunda deðiþiklik fetal programlanmanýn temel mekanizmalarý olarak düþünülmektedir. Maternal obezite, kýtlýk, annede gestasyonel diyabetin geliþmesi, gebelik sürecinde aðýrlýk artýþýnýn fazla veya az olmasý yenidoðanýn ileriki yaþamýnda obez olma riskini artýrdýðý bilinmektedir.
Bu derlemenin amacý, çok sýk görülen ve günden güne yaygýnlaþan bir saðlýk sorunu olan obeziteyi, toplum saðlýðý planlamasý için fetal programlamayý ve obezite kökenini fetal programlama ýþýðýnda inceleyip obezite ve fetal programlama arasýndaki iliþkiyi açýklamaktýr.
Anahtar Kelimeler: Obezite, Fetal Programlama, Maternal Diyet
|
