Kiþilik teorileri, insanlar arasýndaki duygulaným, biliþ ve davranýþ, durumlar ve zaman içindeki sistematik farklýlýklarý tanýmlamayý amaçlar. Biyolojik kiþilik modelleri, özellikle bu farklýlýklarýn genetik ve nörofizyolojik temellerini açýklamakla ilgilenmektedir.
Hubris sözcüðü Ýngilizce'de aþýrý gurur, kendini beðenme ve kibir anlamýna gelir. Birçok farklý alan tarafýndan kullanýlan bu sözcük, empati eksikliði ve duygusal kontrol eksikliði olarak tanýmlandýðýnda modern bilimde yerini bulmuþtur. Gurur veya yüksek özgüven olarak tanýmlanan hubris, modern çaðda aþýrý önyargý, kibir ve detaylara dikkat etmeden hareket etme olarak tanýmlanmaktadýr. Günümüzde baþarýlý sporcular kadar baþarýlý oyuncularda kibirli olmak, kibirli davranmakla eleþtirilmektedirler. Bu davranýþ modellerinin doðuþtan gelen bir sorunmu yoksa sonradan kazanýlmýþ baþarýlara dayalý olarak oluþan bir durum olduðu araþtýrýlmaktadýr.
Alanýn öncü isimlerinden olan Eysenck kiþiliðin büyük oranda biyoloji tarafýndan belirlenmesi üzerine görüþler öne sürmüþtür. Eysenck kiþilik özelliklerini hiyerarþik olarak çeþitli birimlere bölmüþtür. Diðer yandan kiþiliði dengeli ve dengesiz (nevrotik) olarak iki temel boyutta ele almýþ ve bu boyutlarý da dýþa dönük ve içe dönüklük olarak sýnýflamýþtýr. Ayný zamanda Eysenck dýþa dönük ve içe dönük kiþilerin sadece davranýþlarýnýn deðil fizyolojik yapýlarýnýn da farklý olduðunu öne sürmüþtür.
Günümüz þartlarýnda geldiði noktada iki önemli faktör öne çýkýyor. Kibir sendromunu oluþturan faktörlerin baþýnda da gelen güç ve baþarý kavramlarýdýr. En iyi sporcularýn, oyuncularýn baþarýlarý sayesinde toplumda tanýnma, kabul görme ve ilgi odaðý olma gibi durumlar ortaya çýkar. Oyuncularýn, Sporcularýn, yönetmenlerin, antrenörlerin ve diðer tüm ünlü profesyonellerinin kariyerleri sona erdiðinde bile aþýrý derecede ilgi, hayranlýk ve pohpohlanma arzularý devam etmektedir.
Bu nedenle bu duygular içinde yaþayan ve yaþamýný sürdürmek durumunda olan bireyler bu sendromla baþa çýkabilme gereksinimlerine sahip olmalarý gerekmektedir. ORCID NO: 0000-0003-4989-4554
Anahtar Kelimeler: Oyunculuk, Hubris, Sporcular, Kibir, Sendrom
|
