Deprem hem bireysel hem de kurumsal düzeyde toplumsal yapı üzerinde derin izler bırakır. 6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye’de 11 ili etkileyen ve 50 binden fazla can kaybına neden olan Kahramanmaraş Pazarcık merkezli depremlerin de neden olduğu can ve mal kayıplarının yanı sıra toplumsal yapıda meydana getirdiği dönüşüm de üzerinde düşünülmesi gereken konulardandır. Merkez üsleri Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan, 7.7 ve 7.6 büyüklüklerindeki depremler ve sonrasındaki artçı depremler 15 milyona yakın nüfusun yaşadığı 11 ilimizde (Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Adıyaman, Malatya, Kilis, Şanlıurfa, Adana, Osmaniye, Diyarbakır, Elazığ) büyük bir yıkıma ve can kaybına yol açmıştır. Sosyolojinin bir alt dalı olan afet sosyolojisi bize depremlerin fiziksel yıkımının ötesinde insanların afetlerle nasıl başa çıktıklarını, hükümetlerin ve kurumların tepkilerini ve bu tür olaylardan kaynaklanabilecek uzun vadeli sosyal, siyasal ve ekonomik dönüşümleri anlama ve bu her bir boyutun birbiriyle olan karşılıklı etkileşimini keşfetme imkânı vermektedir. Depremin etkileri içinde yaşanılan toplumun kültürel değerlerinin, inançlarının, sosyal normlarının ve siyasal yapısının şekline göre farklılıklar göstermektedir. Bu etkiler en hızlı ve en belirgin şekilde medya ve sosyal medya platformlarında ve internet sitelerinde kendine yer bulmaktadır. Bu çalışma söz konusu mecralarda deprem ile ilişkiselliği yüksek “yaşlı kırılganlığı”, “sosyal bağlar”, “sosyal kalkınma” ve “sosyal sürdürülebilirlik” kavramları mercek altına alınarak içerik analizi tekniğiyle depremin toplumsal etkilerini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak için 100’e yakın Türkçe ve İngilizce internet sitesi ve platform incelenmiştir. Sonuç olarak depremin “yaşlı kırılganlığı”, “sosyal bağlar”, “sosyal kalkınma” ve “sosyal sürdürülebilirlik”le doğrudan ilintili olduğu, gri literatür kapsamındaki internet kaynaklarında da bu ilişkiselliğin sıklıkla yer aldığı gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: 6 Şubat Depremleri, Sosyal Bağlar, Yaşlı Kırılganlığı, Sosyal Kalkınma, Sosyal Sürdürülebilirlik
|
